Wat is er nodig voor succesvol hybride leren?

Fontys ICT
Een fysieke locatie voor samenkomen lijkt erg belangrijk te zijn voor het succes van een authentieke, hybride leeromgeving. Althans, zo blijkt uit de resultaten van het doorlopende onderzoek naar de impact en ontwikkeling van het Fontys ICT InnovationLab tijdens het voorjaarssemester 2021, waarin na corona lockdowns weer (deels) fysiek onderwijs mogelijk was. Uit het meerjarige onderzoek naar de impact en ontwikkeling van het Innovation Lab blijkt namelijk dat fysieke ontmoeting bijdraagt aan de motivatie van studenten en een betere benutting van de samenwerking met partners. Ook zijn er een aantal uitdagingen.

Het interdisciplinaire onderzoeksteam van de diensten O&O, H&F, SV en Fontys Hogeschool ICT, bestaande uit Jolijn Jansen, Chantal Gorissen, Jakob Sutmuller, Levi van den Bogaard, en Mariëlle Taks hield zich tijdens het voorjaarssemester bezig met onderzoek naar de hybride leeromgeving en de invloed hiervan op de professionele ontwikkeling van studenten en docenten en de authentieke samenwerking met het werkveld. Inmiddels zijn de resultaten gebundeld en gerapporteerd met een aantal opvallende inzichten.

Face-to-face contact belangrijk voor succes
Maar liefst 400 studenten werkten in het voorjaar aan 47 onderzoeksprojecten in het Fontys ICT InnovationLab. Dit doen ze samen met werkveldpartners en docenten. Vanaf laat april kon het onderwijs gedeeltelijk weer op locatie plaatsvinden. Dat bleek erg belangrijk, leggen onderzoekers Levi van den Bogaard en Chantal Gorissen uit: "Uit onze interviews komen gemengde signalen naar voren. Studenten beklagen zich over de bereikbaarheid van opdrachtgevers en docenten, gebrek aan documentatie, maar ook dat het kan schuren tussen wensen van een opdrachtgever en leerdoelen. Dit ligt deels aan de onderwijsvorm, maar wanneer er wel face-to-face contact was met de partners, waren studenten juist gemotiveerder en hadden ze toegang tot experts. Die aanwezigheid van partners op locatie mag omhoog volgens de studenten. Het zou afstemming met opdrachtgevers makkelijker maken en uiteindelijk kunnen leiden tot een nog waardevoller resultaat."

Hybride leeromgeving vereist afstemming
Respondenten vanuit de werkveldpartners beoordelen de authentieke samenwerking veruit het meest positief (gemiddeld een 7,9). Dit heeft veel te maken met de opbrengsten. Ook docenten zijn positief, maar met een kanttekening. Zij komen vaak in een bemiddelende rol tussen student en opdrachtgever en moeten soms nog wennen aan de werkvorm in een hybride leeromgeving. Wat duidelijk is, volgens onderzoekster Mariëlle Taks, is dat er in het InnovationLab gewerkt wordt aan een andere invulling van de rol van de student, docent en werkveldpartner en dat dit niet vanzelf gaat. "In een ideale situatie, zorgt een hybride leeromgeving voor leeropbrengsten voor alle deelnemers, omdat ze samenwerken aan een bepaald vraagstuk. Voor studenten is dit ICT-kennis, maar ook professionele vaardigheden. Dat vraagt een andere aanpak van docenten, waarbij coaching van communicatieve en onderzoeksvaardigheden meer aandacht nodig heeft. Docenten hebben in de praktijk beperkte ruimte om ook zelf onderzoek te doen en dus bij te dragen aan kennisontwikkeling en hun eigen professionalisering. Dat is een uitdaging."

Vragen voor de toekomst
Onderwijs op locatie draagt veel bij aan de beleving en contacten tussen de stakeholders in een hybride leeromgeving, Het lerend opstellen, wat essentieel is voor een hybride leeromgeving, blijft wel een uitdaging. Partners hebben vaak een andere insteek, bijvoorbeeld in contact komen met jonge professionals of een maatschappelijke bijdrage leveren. De vraag is dus wat nodig is om een plek te realiseren waar iedereen komt om te leren? En die uitnodigt om kennis te delen? En is dit überhaupt waar partners behoefte aan hebben? Daarnaast zijn er voor docenten specifieke knelpunten op het vlak van persoonlijke professionalisering als docent-onderzoeker. Wat voor oplossingen kunnen hiervoor gevonden worden?

In de komende periode gaat het onderzoek op zoek naar antwoorden via expertinterviews en focusgroepen. Meer informatie over het onderzoek naar de impact en ontwikkeling van het Fontys ICT InnovationLab vind je hier.  Meer weten over de resultaten of wil je inzage in de rapportages? Neem dan contact op met Mariëlle Taks en Jolijn Jansen.  

Tags: Education