Kan het bedrijfsleven afwachten als het over AI gaat?
Internationale concurrentiekracht
Eric van Tol roept al een aantal jaren dat we achterlopen: "Een hoogleraar zei tegen me 'wij zijn hartstikke slim', en daar twijfel ik niet aan. Maar de schaal van dataverzameling, budget en experts die een China kan inbrengen, daar kunnen we niet tegenop. Dat begint te landen in Nederland, en je ziet dat we ons nationaal organiseren. Maar we zijn een mug tegenover een mammoet. Dit moet op Europees niveau gebeuren."
De grootste uitdaging in Nederland, en Europa, is expertise. Het opleiden van mensen met hands-on kennis over data science en AI-toepassingen. De traditionele formule werkt daarin niet volgens Van Tol: "Ik heb wel eens een curriculum onder ogen gekregen, wat technologie van vier jaar geleden liet zien. Dat zijn onze toekomstige professionals, die ga je met achterstand de markt op sturen. En die markt vraagt zich af waarom ze hiervoor budget ophoesten." Hbo-scholen kunnen de kennis prima leveren die het bedrijfsleven nodig heeft, maar daarvoor is samenwerking wel nodig. Maar waar moeten we ons dan vooral op richten? Erik ziet nog veel kansen in het gebruik van data en complexere toepassingen: “Wat we nu doen met data, is vaak analyses. Business intelligence kan je dan vertellen dat je drie maanden geleden failliet gegaan bent. Stel dat je dat anders kan doen en juist kan voorspellen? Daar moeten we heen.”
Data gedreven service innovatie
Willen we voorbij aan het traditionele machine learning, dan moeten we dus anders gaan denken over data, over processen en over samenwerken. En dan ontstaan er kansen, besefte van Tol na zijn tijd als aanjager van het doorbraaktraject van de Nederlandse Overheid: “Een van de dingen die ik geleerd heb van het doorbraaktraject, is dat we teveel in data push toepassingen zoeken naar mogelijkheden. Maar er zijn veel kansen in data gedreven service-innovatie. Data is de grote drijver en bij bedrijven zie je dat alle belangrijke innovaties op dit moment in service zitten. Kijk naar de grote jongens als Facebook en Google, dat is dienstverlening met data.”
In de dienstinnovatie ziet van Tol een aantal vaste kenmerken: het geven van real time inzicht, voorspelbaarheid mogelijk maken en direct afwijkingen zichtbaar maken. “Welke attributen zo’n dienstinnovatie heeft, dat kennen alle bedrijven wel. Daar kun je dan zelf over nadenken als bedrijf, welke aspecten kun jij iets mee? Zo’n dienst kun je natuurlijk vanuit analyse aanbieden, maar ook als ervaringsomgeving. Ook dat is data-gedreven innovatie.”
Onbenutte data ontsluiten
“Waar we vaak AI toepassen is in kleine handelingen. Het herkennen van kankercellen, trends op Twitter, noem maar op. Maar als je complexere systemen wilt aanleggen, moet je veel beter begrijpen wat voor data je hebt.” Datavisualisatie is daar de sleutel. Van Tol geeft als voorbeeld complexe transactiedata, die wel opgeslagen wordt, maar nog niet benut. Dark data noemen we die gegevens, want ze worden niet gebruikt voor diepere inzichten. “Als je die dan visualiseert, kan een fraude-expert daar patronen in zien, waar je iets mee kunt. Zo kun je data ontsluiten en veel meer kennis krijgen over je processen en daar ook voorspellingen op doen.” Naast het analyseren van data kun je ook het verhaal omdraaien volgens van Tol, waarbij je vanuit data denkt. ‘Natural occuring data’ is een andere manier om naar gegevens te kijken, legt hij uit: “Stel je wil weggedrag analyseren, dan kun je data gaan verzamelen van chauffeurs. Maar je kunt ook de data van TomTom gebruiken, want die is er al. Dat is een voorbeeld van ‘natural occuring data’. Een ander voorbeeld is satellietanalyses van parkeerplaatsen bij winkelcentra, om de verkoop te voorspellen. Of op dezelfde manier olievaten registreren, waarmee we de totale voorraad aan olie vrij accuraat kunnen voorspellen. Dat kan gewoon al en dat is een voorbeeld van data gedreven service innovatie.” Data voor het oprapen dus, en wat er niet is kan gegenereerd worden via gaming en simulaties. Die data ontsluiten, is ook de sleutel tot betekenisvolle innovatie voor het bedrijfsleven.
Eric van Tol spreekt over de toekomst van AI en business in de tweede aflevering van de podcast AI Garage. Dat doet hij met Jan- Kees Buenen, CEO van SynerScope B.V. en host (en Fontys Hogeschool ICT docent) Erdinç Saçan. Luister 'm hier of op Spotify.